Γράφει ο Γρηγόρης Ιωαν. Αλυσσανδράκης
Ο Ιωάννης Μπερνιδάκης (Μπαξεβάνης) γεννήθηκε το 1910 στο Ρέθυμνο.
Κατάγονταν από το χωριό Άνω Μαλάκι Ρεθύμνου.
Ο πατέρας του ήταν κηπουρός σε Τούρκικο τσιφλίκι εξ’ ου και το παρατσούκλι Μπαξεβάνης που προέρχεται από την Τούρκικη λέξη Μπαξές που σημαίνει κήπος.
Η μητέρα του Μπαξεβάνη, Στέλλα Βογιατζάκη ήταν συγχωριανή (Φρατζεσκιανά Μετόχια) της μητέρας του καλού φίλου και μόνιμου συνεργάτη του για αρκετό διάστημα, Ανδρέα Ροδινού.
Σε ηλικία δώδεκα ετών δηλαδή του 1922 ο Μπαξεβάνης, άρχισε να παίζει μαντολίνο και μπουλγαρί για να τον κερδίσει εν τέλει το λαούτο το οποίο και έγινε το όργανο με το οποίο θα ακολουθήσει μια λαμπρή πορεία.
Η καταπληκτική φωνή του ήταν εκείνη που τον καταξίωσε και διόλου άδικα έχει τον τίτλο το «αηδόνι της Κρήτης».
Αξίζει να πούμε ότι την περίοδο που ξεκίνησε να παίζει λαούτο στο Ρέθυμνο ο Μπαξεβάνης υπήρχαν ελάχιστοι λαουτιέρηδες.
Άρα με λίγα λόγια αποτελεί έναν από τους πρώτους καλλιτέχνες που εισήγαγαν το όργανο αυτό στην μουσική ιστορία του Ρεθύμνου.Ενδεικτικά να αναφέρουμε μερικούς λαουτιέρηδες εκείνης της περιόδου από το νομό Ρεθύμνης: ο Σταύρος Ψυλλάκης (Ψύλλος) από το χωριό Επισκοπή, ο Κουρκουλός και αργότερα ο Ιωάννης Μαρκογιαννάκης (Μαρκογιάννης).
Η πρώτη εμφάνιση του Μπαξεβάνη στην δισκογραφία γίνεται το 1928 σε ηλικία δεκαοκτώ ετών με την ηχογράφηση ενός δίσκου του Αλέκου Καραβίτη, ενώ ακολούθησαν συνεργασίες με το Στέλιο Φουσταλιεράκη (Φουσταλιέρη) ,τον Μανώλη Λαγουδάκη (Λαγό), τον Ανδρέα Ροδινό, τον Αντώνη Παπαδάκη (Καρεκλά) και τον Θανάση Σκορδαλό.
Δεν είναι ψέμα ότι οι λυράρηδες της εποχής φιλονικούσαν μεταξύ τους για το ποιος θα πάρει στα πανηγύρια και στις ηχογραφήσεις των δίσκων τον εξαιρετικό αυτό τραγουδιστή…
Ανάμεσα στο 1938 και το 1955 ηχογράφησε πάνω από είκοσι τραγούδια, σε συνεργασία με τον Μανώλη Λαγουδάκη (Λαγό) ένα λυράρη που κατάγονταν από τα Περιβόλια Ρεθύμνης και με τον οποίο, όπως διηγούνται παλιοί μερακλήδες τους συνέδεε μια σεβαστή φιλία.
Οι παλιοί Περβολιανοί θυμούνται συχνά τον συγχωριανό τους λυράρη να κλείνεται πολλά βράδια με τον Μπαξεβάνη στην ταβέρνα που διατηρούσε ο Λαγός σε μια χαρακτηριστική στροφή του χωριού που υπάρχει ακόμη και να παίζουν μόνο για τους εαυτούς τους, για να θρέψουν τους καλλιτεχνικούς δαίμονες που φώλιαζαν μέσα τους.
Όσοι έτυχε να ακούσουν τους δύο καλλιτέχνες σε αυτές τις προσωπικές τους ώρες λένε ότι άκουγαν αγγελικές μελωδίες!Στην δισκογραφία ο Γιάννης Μπερνιδάκης δεν τραγούδησε μόνο Κρητικά τραγούδια αλλά και νησιώτικα, σμυρνέϊκά κ.α.Συντροφιά με τον Παναγιώτη Τούντα ηχογράφησαν στην Αθήνα το τραγούδι “Άσπρο Περιστέρι μου”, το “Αμάν Μαριώ” το 1938 (δίσκος 78″ – Columbia DG6395), το “Θε να σε κάμω μενεξέ” και το “Ωχ Μικρό Μελαχροινό” το Φλεβάρη του 1940 (δίσκος 78″ Columbia DG6520).
Η αδερφή του Μπαξεβάνη Λαυρεντία Μπερνιδάκη, επίσης ταλαντούχα στο τραγούδι ήταν από τις πρώτες γυναίκες που καταγράφηκε η φωνή τους δισκογραφικά στην ιστορία της Κρητικής μουσικής.
Γύρω στο 1940 ηχογράφησαν παρέα με το Μανώλη Λαγό στη λύρα το κλασσικό συρτό: «Τη μάνα μου την αγαπώ».
Το 1947 σε ηλικία τριάντα επτά ετών το «αηδόνι της Κρήτης», παντρεύτηκε την Ελευθερία Κατσιμπράκη με την οποία απέκτησε μια κόρη.
Αυτή ήταν και η αρχή μιας νέας εποχής στη ζωή του που συνοδεύτηκε με την αλλαγή επαγγέλματος.
Ο Γιάννης Μπερνιδάκης άνοιξε φαρμακείο μιας και η σύζυγός του ήταν φαρμακοποιός και παρά τις παρακλήσεις των φίλων του δεν επέστρεψε ξανά στην μουσική.
Χαρακτηριστικό το υπέροχο ποίημα του φίλου του Γιώργου Καλομενόπουλου με τίτλο «Γράμμα στο Μπαξε», που μελοποίησε το 1999 ο γνωστός μουσικοσυνθέτης Νίκος Μαμαγκάκης σε ερμηνεία του Μιχάλη Τζουγανάκη και σε μια διαφορετική έκδοση του Μανώλη Λιδάκη:
Γιάννη, τα «ξύλα» τα ‘κρυψες και γίνηκες σπετσέρηςκαι τους γλεντζέδες τους παλιούς κάνεις πως δεν τους ξέρεις.
Γιάννη, σκίσε τις συνταγές και κάψε το κινίνοκαι πιάσε στα χρυσόχερα λαούτο, μαντολίνο.
Μ’ αυτά τον πιο καλό γιατρό εσύ τον παραβγαίνεις γιατί ανθρώπινες πληγές μ’ αυτά τα δυό τις γιαίνεις.
Κι αν τύχει κι έρθω άρρωστος, μη μου συστήσεις χάπιμα πιάσε το λαούτο σου και μίλα μου γι’ αγάπη.
Τότε θα δεις από ψηλά δυο αστέρια να κυλήσουνδυο πεθαμένων οι ψυχές να σε γλυκοφιλήσουν.
Ψυχές δυο φίλων που ‘φυγαν σ’ αγύριστο ταξίδιη μία θα ‘ναι του Ροδινού κι η άλλη τα’ Αριστείδη.
Μια μαντινάδα μοναχή, Γιάννη, να πω μαζί σουκαι να θαρρώ πως τα κλειδιά κρατώ του παραδείσου.
Να ίντα θα πω: «Ανάθεμα απού μπορεί κι αφήσειτούτο το ψεύτικο ντουνιά μην τόνε γλεντήσει».
Ο δημοσιογράφος Ντίνος Κωνσταντόπουλος γράφει για τον Μπαξεβάνη…
«Μες τη μυθική φωνή» του όπως θα έλεγε και ο Ρίτσος, ένα αηδόνι, δυο περιστέρια, ένας αητός, κι ένα λιοντάρι δένουν την παντοτινή φιλία του κόσμου.
Λένε για τον Μπαξεβάνη που σφράγισε την Κρητική μουσική, με το μοναδικό θαύμα της φωνής του.
Ο αγαπητός σε όλους «Μπαξεβάνης», έφυγε από την ζωή σε ηλικία 62 ετών τον Ιούλιο του 1972.
