Γράφει ο Γιώργος Βαβουλές
Πολλες ανακρίβειες ακούγονται εδω. Η Λαυρεντία ήταν ή πρώτη σόλο τραγουδίστρια που τραγούδησε κρητικό σκοπο το 1940, αλλά προηγήθηκαν το 1938 οι αδελφές Παπαδάκη με το Στρατή Καλογερίδη, που ηχογράφησαν την “Κρητική νυχτωδία” και για τις οποίες γνωρίζουμε ελάχιστα.
Ο Καλογερίδης ηχογραφούσε στη His Master’s Voice των Λαμπρόπουλων ενω η Λαυρεντία με το Λαγό και το Μπαξεβάνη στην Parlophone των αφων Μπενβενίστε και Μίνω Μάτσα.
Μεταπολεμικά και συγκεκριμένα το 1947 η Λαυρεντία συμμετείχε σε δύο ακόμα δίσκους με ένα τραγούδι στον καθένα, στην εταιρεία Columbia των Λαμπρόπουλων, με τον αδερφό της και το Φουσταλιέρη.
Είναι οι σκοποι: “Συρτος πρώτος” με τη μαντινάδα “Κρυφα για σένα θα πονω” και ο “Συρτος Νιοχωριανός”, με τη μαντινάδα “Πληγη π’ανοίγει μυστικά”.
Οι σκοποί αυτοι έχουν το χαρακτηριστικό να έχουν τη δομή του συρτου αλλά δεν είναι χορευτικοί έχουν τη ρυθμική αγωγή των σταφιδιανών ή ταμπαχανιώτικων σκοπών.
Η αλλαγή αυτή χρεώνεται στο Φουσταλιέρη και Μπαξεβάνη και είναι ίσως επηρεασμός απο τους σταφιδιανούς σκοπούς ή μανέδες που παίζανε εκείνα τα χρόνια, λόγω και των μικρασιατών.
Πάνω σε αυτο το μοτίβο ο Κουτσουρέλης μετά απο ένα χρόνο γράφει το “Συρτό Κουτσουρέλη” (Παραπονιούμαι μιας ψυχής) και αργότερα μια σειρα απο ακουστικά συρτά που έχουν μείνει πλέον στην ιστορία και ενέπνευσαν το Μίκη να συνθέσει τη μουσική του “Ζορμπά”.
Όσο για το αν άνοιξε δρόμο η Λαυρεντία σε άλλες γυναίκες μάλλον δεν ισχύει.
Το 1950 η Γαλάτεια Παπαδάκη τραγουδάει σε δίσκο με τον Καστελολευτέρη απο τη Μεσσαρά, “Ηρακλειώτικες μαντινάδες” (ο δίσκος δεν έχει βρεθεί) και το 1952 η Στέλλα Αντωνίου στις κοντυλιές “Μεραμπελιώτες ξενύχτες” του Καλογερίδη και πάλι.
Το 1957 οι κόρες του Καραβίτη Μαρία και Υακίνθη, τραγούδησαν σε δυο δίσκους τέσσερεις σκοπους, στην Odeon.
Η Υακίνθη που ήταν η μικρότερη, το ’59 συμμετείχε στα καλλιστεία και πήρε τον τίτλο της Μις Ελλας ενω η Ζωη Λάσκαρη της Σταρ Ελλας.
Στη συνέχεια έχουμε αρκετές συμμετοχές, η Ερμιόνη Νικολιδάκη σε ένα συρτό του Ναύτη, η Κικη Γαβρουδάκη σε συρτο του Κλάδου και η Ουρανία Ξυλούρη στη “Νησιωτοπούλα” το 1958.
Απο τραγουδίστριες του ελληνικού ρεπερτορίου συμμετείχαν οι, Καίτη Γκρέϋ, Ρένια Ντάλλια και Μαίρη Λω.
Τέλος, στη δεκαετία του 1960 σε δίσκους 45 στροφων τραγούδησαν οι, Μαίρη Σκορδαλού, Ασπασία Παπαδάκη, Χρυσούλα (Ασκοξυλάκη – Σηφογιωργάκη) και Φωφω Κουρκουμελάκη.
