ΠΑΝΟΡΜΟ ΡΕΘΥΜΝΗΣ!

Το Πάνορμο (επίσημο: ο Πάνορμος) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης Τοπικής Κοινότητος του Δήμου Μυλοποτάμου στην Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης της Κρήτης. Βρίσκεται στον βόρειο οδικό άξονα της Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.), στον Νομό Ρεθύμνης[1], απέχοντας Α.-ΒΑ. από το Ρέθυμνο περίπου 22,5 χλμ.[2]. Η ιστορία της κωμόπολης τοποθετείται ήδη από την εποχή του Πτολεμαίου. Δεν είναι επακριβώς βέβαιο αν ταυτίζεται με το Παντομάτριο, το οποίο ο Πτολεμαίος αναφέρει ως επίνειο της Ελευθέρνης. Δεν είναι, επίσης, εξακριβωμένο εάν ταυτίζεται με την κωμόπολη Panormus που αναφέρει ο Πλίνιος[3]. Η ύπαρξη, ωστόσο, σημαντικής παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 5ου – 6ου αιώνα, στη περιοχή Αγία Σοφία, την οποία έφερε στο φως η σκαπάνη του καθηγητή Κωνσταντίνου Καλοκύρη, δείχνει ότι το Πάνορμο ήταν σημαντική κωμόπολη της περιοχής. Το 1206 καταλήφθηκε από τους Γενουάτες με επικεφαλής τον Ενρίκο Πεσκατόρε. Λόγω του φυσικού λιμένα της, ο Πεσκατόρε οχύρωσε την κωμόπολη με φρούριο (σώζονται ορισμένα υπολείμματά του). Παρόλ’ αυτά, δεν κατάφερε να εμποδίσει την κατάληψή του από τους Ενετούς το 1212. Λόγω του φρουρίου της (Καστέλλιον), η κωμόπολη πήρε το όνομα Καστέλλι. Οι Ενετοί διατήρησαν την πόλη ως έδρα καστελλάνου μέχρι το 1647, οπότε και εκδιώχθηκαν από τους Τούρκους, οι οποίοι την μισοκατέστρεψαν[4]. Από τότε διασώθηκε μόνο, εντός του φρουρίου, η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου[1]. Το Ιούλιο του 1905, ρωσικό πολεμικό, αφού απομακρύνθηκαν τα γυναικόπαιδα, βομβάρδισε τη πόλη προκαλώντας μεγάλες ζημιές, Αιτία ήταν η συγκέντρωση στο Πάνορμο επαναστατημένων Κρητικών που ζητούσαν την ένωση με την Ελλάδα και εμπόδισαν με πυροβολισμούς την αποβίβαση στρατευμάτων για αποκατάσταση της τάξης[1].